Leigh Brandon, Anatomia w urazach sportowych. Recenzja

Jak sobie radzić z kontuzjami

Świat sportu rozkłada się na wiele płaszczyzn. Mamy sportowców niedzielnych, którzy od święta wyskoczą na narty, umówią się na towarzyski mecz ze znajomymi z pracy czy poodbijają piłkę na korcie. Mamy amatorów sportu zaawansowanych, trenujących regularnie, dla których rekreacja stała się niezbędną częścią życia i rozwoju psychofizycznego. Tacy ludzie, świadomi wyzwań, jakie postawili sobie w dbałości o własne ciało i kondycję, podejmują działania mające na celu utrzymywanie dobrej formy przez cały rok. Mamy wreszcie zawodowców – gladiatorów, dla których uprawianie sportu to nie tylko pasja, ale także sposób na życie i zarabianie pieniędzy. Jest wreszcie wiele warstw pomiędzy tymi trzema podstawowymi. Niestety, istnieje jedna smutna prawda, która jest spoiwem wszystkich sportowych poziomów. Ponieważ kontuzje przydarzają się wszystkim, tak jak leci.

Wśród profesjonalnych sportowców określenie „sport to zdrowie” czasami się dezaktualizuje. Stawianie organizmowi niebotycznych obciążeń, dążenie do łamania kolejnych barier, podnoszenie z sezonu na sezon poprzeczki coraz wyżej. Czasami nawet najmocniejsi nie wytrzymują. Przykładem z ostatnich tygodni niech będą problemy byłego lidera tenisowego rankingu ATP – Rafaela Nadala. Znany z nieludzkiej wręcz wytrzymałości i przygotowania fizycznego, hartu ducha i waleczności Hiszpan musiał odpuścić drugą połowę sezonu w wyniku przeciążenia stawów i naderwanego ścięgna lewego kolana. Fachowcy doskonale wiedzą, że energochłonny styl gry Nadala, oparty na bieganiu do upadłego, maksymalnie obciąża nogi i co jakiś czas odbija się na zdrowiu hiszpańskiego mistrza. Tym bardziej że najwięcej turniejów w sezonie rozgrywanych jest na twardych nawierzchniach – najbardziej nieprzyjaznych dla stawów, mięśni czy ścięgien tenisistów.

Bogato ilustrowany poradnik „Anatomia w urazach sportowych”, którego autorem jest Leigh Brandon, pełni trojaką funkcję. Stanowi bowiem przegląd najczęstszych kontuzji, jakich możemy się nabawić, wraz z ogólnym zarysem anatomicznym. Ponadto prezentuje dość szczegółowo sposoby leczenia i rehabilitacji pourazowej, a także zestawy ćwiczeń na różne partie ciała, z naciskiem na opis ich prawidłowego wykonywania. Żeby mogli mieć Państwo bardziej szczegółowy obraz poradnika, na końcu zamieszczam skrócony spis treści.

Kolejne rozdziały „Anatomii w urazach sportowych” świetnie się uzupełniają. Najpierw poznajemy anatomiczną budowę ciała z nakreślonymi mechanizmami, które rządzą poszczególnymi jego partiami, co pozwala na późniejsze wykonywanie ćwiczeń z większą świadomością. Najbardziej obszerna część książki poświęcona jest samym urazom, podzielonym na grupy usystematyzowane anatomicznie. Tutaj zapoznamy się z opisem kontuzji, ich objawami i przyczynami, sposobami leczenia, ćwiczeniami rehabilitacyjnymi, a także orientacyjnym czasem powrotu do zdrowia. Opisane na koniec ćwiczenia pozwolą na stopniowy powrót do aktywności po kontuzji oraz na wyeliminowanie podstawowych błędów treningowych, popełnianych zwłaszcza na początku przygody ze sportem przez amatorów.

Warto zapoznać się z podobnym poradnikiem, aby ryzyko kontuzji jak najbardziej zminimalizować. Sport uprawiany z głową jest nie tylko frajdą i sposobem samorealizacji, ale także bodźcem pobudzającym do działania ciało, mózg i wyobraźnię. I tutaj nie istnieje żaden podział na profesjonalistów i amatorów. Pan Bohdan Tomaszewski, nestor polskiego dziennikarstwa, propagator sportu i olimpijskich idei, po wielokroć przytaczał starą łacińską sentencję: „Dum pugnas, victor es”. Dopóki walczysz, jesteś zwycięzcą. Ale kiedy już przydarzy ci się kontuzja – nie lecz się w Internecie. Idź do lekarza, a nawet do dwóch, i nie bagatelizuj sprawy.

Leigh Brandon, Anatomia w urazach sportowych, tłum. Jerzy Malinowski, Wyd. MUZA SA, Warszawa 2012.

Rafał Niemczyk

* Skrócony spis treści:

CZĘŚĆ 1: Anatomia i urazy – ogólny zarys

(definicje i terminologia anatomiczna; ciało i jego układy, płaszczyzny i obszary ciała; terminologia dotycząca położenia anatomicznego; ruchy w stawach; klasyfikacja urazów; zapobieganie urazom; długotrwała rehabilitacja)

CZĘŚĆ 2: Najczęstsze urazy sportowe

(urazy: stóp; kostki i goleni; kolana; uda; pachwiny; pośladków; odcinka lędźwiowego kręgosłupa; odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa; klatki piersiowej i brzucha; ramienia; łokcia; nadgarstka; urazy środowiskowe)

CZĘŚĆ 3: Rehabilitacja

(mobilizacja i rozciąganie; ćwiczenia – na poszczególne partie ciała)